Jak wskazuje najnowszy biurowy raport BNP Paribas Real Estate w II kwartale Warszawie przybyło biur, popyt utrzymywał się na dobrym poziomie, a wskaźnik pustostanów w centrum miasta zmniejszył się w porównaniu do poprzedniego okresu. Od kwietnia do końca czerwca ruszyły dwie budowy, a trzecia jest w blokach startowych na trzeci kwartał. W ostatnich miesiącach stołeczny rynek był też świadkiem burzania starych budynków biurowych.
Przybyło biur, udany kwartał dla sektora powierzchni biurowych
Warszawski rynek wynajmu powierzchni biurowych zamknął dobrą II połowę roku zasobami wynoszącymi 6,25 mln mkw. powierzchni. Jak wskazują autorzy raportu w okresie od kwietnia do czerwca deweloperzy dostarczyli na warszawski rynek trzy nowe biurowce The Park 9, Wał Miedzeszyński 628, Bohema Budynek F Glicerynowo, które powiększyły zasoby stołecznego rynku o około 18,3 tys. mkw. W II kwartale ruszyły także wyczekiwane przez rynek budowy nowych biurowców: The Forum oraz budynek B w kompleksie Towarowa 22. Co więcej, w III kwartale w ścisłym centrum firma STRABAG Real Estate ruszy z budową Upper One. 130-metrowa biurowa wieża i budynek hotelu powstaną w miejscu, z którego zniknęło Atrium International.
Autorzy raportu wskazują, że pomimo startu większego ruchu na budowach i startu nowych projektów nadal można zaobserwować ostrożność deweloperów w rozpoczynaniu kolejnych inwestycji.
– Miniony kwartał dał kilka pozytywnych sygnałów dla rynku biurowego w Warszawie. To oddanie do użytkowania trzech nowy obiektów, szczególnie kiedy weźmiemy pod uwagę, że w pierwszych trzech miesiącach roku nie dostarczono na rynek żadnego budynku biurowego. Do tego doszedł ruch po stronie deweloperów i długo wyczekiwane starty nowych inwestycji, co jest istotne z perspektywy zmniejszających się zasobów wolnych biur. Patrząc szerzej, warszawskim biurom wciąż daleko do rekordowych czasów, biorąc pod uwagę, że pod koniec II kwartału w budowie znajdowało się 260 tys. mkw i w porównaniu do lat 2017 - 2019, kiedy powstawało ok 800 tys. mkw, wynik ten nie może imponować. Jednak po trudnych kwartałach, delikatne wzrosty w naturalny sposób napawają optymizmem i dają dobre prognozy – mówi Małgorzata Fibakiewicz, Dyrektorka Działu Wynajmu Powierzchni Biurowych BNP Paribas Real Estate Poland.
Popyt i czynsze
W II kwartale popyt brutto na nowoczesne powierzchnie biurowe w Warszawie osiągnął blisko 167 100 mkw. To wynik o 5 p.p. lepszy od zarejestrowanego w I kw. 2023 r., ale gorszy o 21 p.p. jeśli porównuje się popyt r/r. Największym zainteresowaniem najemców cieszyły się strefy Centrum oraz COB. W I połowie roku łączny popyt na biura wyniósł ponad 325 700 m kw. W okresie od kwietnia do końca czerwca 2023 roku najwyższy udział w strukturze popytu przypadł nowym umowom – 51% (włączając umowy przednajmu), oraz negocjacjom - 45%. Miniony kwartał utrzymał trend wzrostów opłat czynszowych i eksploatacyjncyh. Zgodnie z przewidywaniami nadal wydłużają się okresy najmu, a stawki w umowach podlegają coraz wyższej indeksacji. Małgorzata Fibakiewicz zaznacza, że na razie wzrost czynszów wywoławczych jest niewielki, ale wyższe koszty mediów mają swoje odbicie w opłatach eksploatacyjnych. A te przez ostatnie 12 miesięcy wzrosły średnio o 30%.
Trend wyburzania starych biurowców.
Przyglądając się bliżej stołecznemu rynkowi biur widać, że w najbliższych latach można się spodziewać gruntownych modernizacji budynków, zmiany ich funkcji, budowy nowocześniejszych obiektów w miejsce starszych, a także dostosowania ich do wymagań współczesnych użytkowników. A ci oczekują przyjaznych, multifunkcyjnych, ekologicznych i zdrowych, a także wpisujących się w miejski krajobraz miejsc oraz przestrzeni. Modernizacja i wyburzanie budynków w szczególności dotyczy tych nieruchomości, które nie są efektywne energetycznie i wymagają większych nakładów finansowych, aby dostosować je do wprowadzonych przez Unię Europejską regulacji dotyczących efektywności energetycznej budynków.
– W ostatnich tygodniach w Warszawie trwały rozbiórki aż trzech budynków. Przy ulicy Marynarskiej 10 na Służewcu trwa wyburzanie biurowca typu Lipsk, z powierzchni zniknął Atrium International i rozbierany jest "szkieletora" EuRoPol Gazu. Najczęstszymi powodami decyzji dotyczącymi wyburzeń są wiek obiektu, wysokie koszty utrzymania, brak ekologicznych rozwiązań w budynku, czy po prostu marnuje się potencjał danej lokalizacji. Wyburzenie istniejących obiektów, które są obecnie nieefektywne energetycznie, pozwala m.in. na wprowadzenie nowych kubatur o korzystnych parametrach pod kątem ekologicznym, co jest zgodne ze strategią ESG i nowymi regulacjami Unii Europejskiej – dodaje Klaudia Okoń, Starsza Konsultantka w dziale Business Intelligence Hub & Consultancy, BNP Paribas Real Estate Poland.
Wskaźnik pustostanów powoli w dół
Jak wynika z danych zawartych w raporcie na koniec II kwartału br. w Warszawie wskaźnik pustostanów osiągnął wartość 11,4%, co daje spadek o 0,2 pp. w porównaniu z poprzednim kwartałem i o 0,5 pp. w odniesieniu do analogicznego okresu w 2022 roku. Suma powierzchni biur bez najemców wyniosła na koniec kwartału 714 400 mkw. W strefach centralnych współczynnik pustostanów spadł do 9,9%, natomiast poza centrum miasta pozostał na niezmienionym poziomie wynoszącym 12,7%.
AI, starzejące się społeczeństwa i biura
Jak wykazują w raporcie eksperci BNP Paribas Real Estate Poland, rozwój sztucznej inteligencji oraz starzejące się społeczeństwo mogą w przyszłości znacząco wpłynąć na wynajem powierzchni biurowych. Sztuczna inteligencja, ze względu na swoje zdolności do automatyzacji procesów, może przyczynić się do zmniejszenia zapotrzebowania na tradycyjne biura. Prognozy GUS mówią, że w Polsce w 2050 społeczeństwo 60+ będzie stanowić ok. 40% ogółu ludności. Co oznacza, że mniejsza liczba pracujących osób będzie musiała finansować emerytury coraz większej grupie seniorów. Jak podkreślają eksperci może to doprowadzić do wzrostu obciążenia podatkowego. – Starzenie się społeczeństw to demograficzny moment zwrotny. Firmy myśląc na przyszłość już dziś powinny planować swoje strategie, także biurowe, pod kątem nowych realiów demograficznych. Nowa rzeczywistość, ze sztuczną inteligencją, automatyzacją i robotyzacją będzie wymagać stawia zupełnie nowe wyzwania przed projektantami i inwestorami – komentuje Kinga Kolberg, Starsza Konsultantka w Dziale Wynajmu Powierzchni Biurowej, BNP Paribas Real Estate Poland.
